[197] මහින්දාගමනයෙන් ඔද වැඩුනු සිනමාscope :-)

අද මම ලියන ලිපිය කොටින්ම මහින්දාගමය ගැන.සහ කොටින්ම මහින්දාගමනය වගේමයි... හොඳේ... පටන් ගන්න කැමතියි මගෙ  පිස්සු රචනා මූඩ් එකෙන්.  ලියමනේ මැද්දෙදි මම කැමතියි පීලි පැනලා සීරියස් වෙන්න. කමක් නෑනේ. ඒකට මම සමාවට කරුනු දෙන්නම ලිපිය අවසානයේදි... හොඳේ...


අද මට වෙච්චි දේ සහ සිනමාසාලා ඉන් Kandy


මහින්දාගමනය බැලුවා. සිනමාපටය පිලිබඳ අබමල් රේණු භාගයකවත් හැඟුමක් නැතිව එහි යාමේ මූලිකම පරමාර්ථයම වූයේ මගේ මව ඒ ගැන දැක්වූ උනන්දුව. ඔන්න නුවර තියන අපූරු චිත්‍රපටසාලා ගැන දන්න උදවිය දන්නවා ඔය ඩොල්බි ඩිජිටල්, වායුසමීකරණ, කුශන් පු‍ටු, සහ පුළුල් තිර යනාදි කිසිම පහසුකමක් ගැන බලාපොරොත්තුවක් නැතුවයි අප නුවර නම් ‍ෆිල්ම් හෝල් එකකට යන්න ඕනෙ. හොඳ තත්වයෙ (ලිබර්ටි ,සැවෝයි, මැජෙස්ටික්, සිනෙමැක්ස්) වගෙ තැන් නම් ඉතින් මෙහෙ නැහැ. ඔක්කොම ඉවසන්න පුලුවන්, ඉස්සර තිබුන ලොකුම ප්‍රශ්නෙ මකුණො.දැන් නම් මකුණො නෑ. හපෝයි ‍ෆිල්ම් එක බලල සතියක් විඳවනවා මකුණු විස නිසා ඉස්සර නම්.


බ‍ටු තවාන


ඔන්න කොහොමෙන් හරි වාඩි වෙන්න වුනු පු‍ටුවට වම් පසින් ඉඳගෙන හිටියෙ බ‍ටු තවානක් ;-) හැ ඒ මොකක්ද? පුංචි පැටවු පේලියකුයි මට වම් පසින් උන්නේ.කට්ටියම අවුරුදු පහ හය වගෙ වයසේ පොඩ්ඩෝ. ඉතින් එක ගෝසාවයි පටන් ගන්න කලියෙන්.. වට පිට බැලුව මට පෙනුනේ සිනමාසාලාවේ ජනකායෙන් බහුතරයම පුංචි පොඩ්ඩන් බවයි.


වැඩිහිටියන්ට පමණයි පූර්ව ප්‍රචාරණ??


දැන් ඔන්න ‍ෆිල්ම් එක පටන් ගන්න විනාඩි පහ දහයක් කලින් එන, වෙලඳ ප්‍රචාරකයන්ගේ සහ චිත්‍රපට ප්‍රචාරකයන්ගේ වේලාව ආවා...  දෙවියනේ... මේ පොඩි දරුවන් ඉස්සරහා දිගෑරෙන මත්පැන් පාන, කුජීත බාල ගනයේ අනඟ දසුන් යද්දී (ඉස්සරහට එන්න තියෙන චිත්තරපට) මටත් පු‍ටුවෙ ඉඳන් ඇඹරෙන්නයි සිද්ද වුනේ. පොඩි උන් කුචු කුචු කියනවා. සද්ද නවතිනවා. හපොයි. සිනමා ශාලා හිමියන් මීට වඩා පරෙස්සම් උනොත් හොඳ නැද්ද හැබෑට? පවුලේ සැමට එකට සිට නරඹන්න කියා පෝස්ටර් ගහන, චිත්‍රපට ධාවනය වෙද්දි , පොඩ්ඩක් සංයමයෙන් යුතු පූර්ව ප්‍රචාරණ පමණක් පෙන්වන්න. නැතිනම් දෙමාපියන්ට දෙවරක් හිතන්න සිද්ද වේවි චිත්තරපටියෙ නම් දානකල් දරුවො තියාගෙන එලියෙ ඉන්නවද කියලා.


වැඩිහිටියන්ට පමණයි


ඇත්තෙන්ම මේ සටහන චිත්‍රපටය ගැන හෝ කුඩා දරුවන් ගැන පමණක්ම නොවෙයි. මේ සටහන පූර්ව ප්‍රචාරණ පිලිබඳව ලියවෙන්න යන දෙයකුත් නොවෙයි.  ලමා චිත්‍රපට, ලමයින් යොදා වැඩිහිටියන්ට තැනූ චිත්‍රපට, වැඩිහිටියන්ට පමණයි චිත්‍රපට යනාදී විවිධ චිත්‍රපට වර්ගීකරණය විය යුත්තේ ලිංගික දර්ශන පිලිබඳව සැලකීමෙන් පමණක්ද යන්න එක් කාරණයක් හැටියට මා ඉස්මතු කරන්න කැමතියි. මගේ නම් පුද්ගලික අදහස , මහින්දාගමනය යනුත් වැඩිටියන්ගේ දරා ගත හැකි පරිණත මනසට වඩා සුදුසු, එනම් සංවේදි සිතැත්තන්ට සහ විශේශයෙන්ම කුඩා දරුවන්ට නැරඹීමට නුසුදුසු ප්‍රකෝපකාරී දසුන් අඩංගු චිත්‍රපටයක් කියායි.


ඇයි ඒ ?


එහි පෙන්වන ගහ මරා ගැනීම්,කපන කොටන දර්ශන,නාගයකු කඩුවෙන් කොටා දැමීම, යක්ශ ඇදහිල්ලට යොමුව සිටින අග බිසවුන් වහන්සේ පුහුලක තැවරුනු ලේ නලලේ තවරා ගැනීම, තුවාල දර්ශන, වනයේ සාවෙකුට පිහියක් විසි කොට දඩයම් කරන ගැහැනියක් කන් දෙකින් මිය ගිය සාවා ඔසවාගෙන යාම, කුරුල්ලෙකු හී පහරකින් ඇද වැටීම (මේ කිහිපයක් පමණයි) මේ දර්ශන ඉදිරිපත් කොට ඇති ජුගුප්සා උපදවන,සිත් බොහෝ කැලඹෙන සුලු ආකාරය කොතරම් මා සිත සසල කලාදැයි යන්න ඔබට එක්තරා විහිලුවක් වන්නට පුලුවනි. එහෙත් එම දර්ශන දැකීමෙන්, මට පසෙක හිඳ හුන් අහින්සක පැටියා 'අනේ, අම්මේ පවූ අර හාවා, අනේ අම්මේ බයයි' කියමින් අර අපහසුවෙන් තිගැස්මෙන් නරඹනු දු‍ටු මට දැනුනේ කිව නොහැකි තරම් සංවේගයක්. මා ඇපොකැලිප්ටෝ නැරඹුවාට මා එය කුඩා දරුවෙක්ට නම් සුදුසු බව කියන්නේ නෑ ලිංගික දර්ශන නොමැති වූ පමණින්. මන්ද කුඩා දරුවෙක්ගේ අහිංසක පිරිසිදු මනසකට බොහෝ හානිකර වූ,  බියජනක දර්ශන , අපුල සහගත දෑ, ලේ වැගිරීම්,සෘණ ආකල්ප ඇතුලු වන දසුන්, ග්‍රාම්‍ය කතා විලාශ කුඩා දරුවෙක්ගේ ඇස ගැසිය යුතුයැයි මම නම් නොසිතන නිසා.


සිනමා සදාචාරය වැනසෙන්නේ 'අක්ෂරයෙන්' පමණක්ද?


අක්ෂරය යනු 'ඊයා..ජරා' ගනයේ කුණුහරුප චිත්‍රපටයක් යයි කියන ඊනියා සුචරිතවාදින් මා දැක තිබේ. අක්ෂරය යනු 'සුපර්බ්' සිනමා නිර්මාණයකැයි කියන, හඳගම කාටවත් බැරි සෙල්ලමක් දැමුවා යයි කියා තමුන් පොර වෙන, පොරවලුත් මා දැක තිබේ. ඒ ගැන මගේ පුද්ගලික අදහස නොකීමේ හේතුවත් පෙර කී වැකි දෙකෙහිම ගැබ්ව තිබේ.


ලංකාවේ මිනිසුන් තුල ඇති අවම මොකක්දෝ එකක්ද මේ? බොහෝ රටවල මෙවන් දර්ශන අඩංගු චිත්‍රපට පූර්ව නිවේදන සහිතව (උදා" සංවේදී දර්ශන , ලමුන්ට සහ සංවේදි සිත් ඇති අයට නැරඹීමට අපහසු දර්ශන ඇති බව)  කල් තියා දැනුම් දෙනවා. ඒ වගෙම මේ වන සතුන් යොදා ගැනීමේදීත්, මේ සතුන් ඇත්තටම මිය ගියාද හෝ ඒවා නිරූපණ පමනක්ද යන්න මා දන්නේ නෑ. එහෙත් පරිසරය උඩ තබාගෙන රුක් රෝපන දින කරන, පොලිතින් අහුලන සංස්කෘතියක ඉන්න අපට මේ දර්ශාන පිලිබඳ දැනුවත් වෙන්නටවත් අයිතියක් බොහෝ විදෙස් චිත්‍රපටනම් ලබා දෙනවා. ඔවුන් එය සඳහන් කරනවා චිත්‍රපටය අවසානයේවත් අඩුම ගනනේ මේ සතුන් නිරූපණ සඳහා පමනක් යොදා ගත් බව , මේ සතුන් සැබවින්ම මරා නොදමන ලද බව (එසේ නොකලා නම් )  මම නම් දන්නේ නෑ ඒ සදාචාරය නම් අපේ රටට කවදා ඒවිද කියා..


සිය රඟපෑම වෙනුවෙන් ගාස්තුවක් නොලැබූ , නිර්වින්දනය වී හෝ සිය නිසග සත්ව භාවය සිනමාපටයක් වෙනුවෙන් කැපකලාට ඒ හාවාට, ඌරාට පොඩි හෝ ක්‍රෙඩිට් එකක් දීම යුතුකමකැයි, මොලේ කුරුවල් වූ මට සිතේ


දර්ශනයක් තාත්වික වන්නේ, තීව්‍ර වන්නේ පෙන්වන්නා තුල හෙණ ගහන්නාක් මෙන් තිගැස්මක් පමණක් ඇතිවීමෙන් නම්, මින් මනත මා  තාත්වික දර්ශන නොබලා සිටින්නට තීරණය කරනවා.  මා දන්නා තාත්විකත්වය බොහෝ විට මා දැක තිබෙන්නේ බොහෝ සංයමයෙන්  රූප භාවිතාවෙන්, සංගීතය, ආලෝකය යනාදී තව බොහෝ උපකාරකයන් අනුසාරයෙන් කෙමෙන් තීව්‍රත්වයට ඔසවා තැබූ දර්ශන කියා කියන්නටත් කැමතියි.

චිත්‍රපටියකට ගලා යාමක් අනවශ්‍යද?


මුලින් කී කාරණාවට මා ආයෙමත් ආවොත්, චිත්‍රපටය ඇරඹෙන්නේම මහා පීඩාකාරී ගෝසාවකින්. ඒ අශෝක රජ සමයේ යුද්ධයකින්. ඒ අල්ල පනල්ලේම විනාඩි බාගයක්වත් ගත වන්නට මත්තෙන් සාමණේර හිමි නමක් දැක වහා සත්‍යාවබෝධය ලබන අශෝක අධිරාජ්යයන් සිනමා පටයට සම්බන්ද කරගෙන තිබෙන මහා දඩිබිඩිය , මේ චිත්‍රපටයට ඉතා දුර්වල ප්‍රවේශයක් ලබා දෙනවා කියලයි මට හිතෙන්නේ. එය ප්‍රවේශයකට වඩා කඩා බිඳගෙන ඇවිත් සියල්ල වනසා විනාඩියෙන් අතුරුදන් වන වල් අලියෙක් වගේ මහා කලබගැනියක් බව මට දැනුනා. 


මට හිතෙනවා මෙහි අධ්‍යයක්ශක වරයා අප අතීත කතාව මනා අධ්‍යනයකින් පසුව මෙය නරඹන්නට ආයුතු යැයි පූර්ව නිගමනයක් සිටීමෙන් , බොහෝ දෑ එක අල්ලට ගෙන බෙදන්නට ගොස් වැඩේ අනාගෙන නම් තිබෙන බව..සිනමාපටයක තිබිය යුතු,  දර්ශනයෙන් දර්ශනයට ඇති ගලා යාම ගැන නම් මෙහි සිතා වත් පලක් නැහැ. අනේ මන්දා මේ ඇදකුද මෙතරම්ම පේන්නේ අපූරු විදෙස් චිත්‍රපට නැරඹීමෙන් මොලේ කුරුවල් වී තිබීම නිසාම විය හැකියි. මම සිනමා විෂය අධ්‍යනය කර නම් නෑ. ඒත් මිනිස් සිත් සන්තානයෙහි ඇති වන කැලඹිලි ගැන මට වචනයක් කියන්නට අයිතියක් ඇතැයි මා සිතනවා. අඩු ගානේ පෑ තුනක් පුරාවට මා වින්ද දුකේ නාමයෙන් :-)


වයලන්ස් (violence) වලින් පසු එකපාරටම දහම් සිසිල


චිත්‍රපටයේ අගභාගය පිලිබඳව මට නම් සතු‍ටු විය හැකි හොඳම දේ , අර මුලින් පෙන්වන ගෙල සිඳීම්, කැපීම්, කෙටීම් , තුවාල, ලේ දර්ශන වලින් එක පයින්ම මිදී, දහම් සිසිලෙන් ලතෙත් දෑ දකින්නට ලැබීමයි. එක අතකින් ඒ මුලින් දකින දසුන් සමුදායෙන් සිදුවන මානසික කලබගැනියට පසුව සැබවින්ම සිහිල දැනෙන බණ පදයක් සමග මඳක් හෝ ගලනය වන කතාවක් ඉදිරිපත්කලාට මා අධ්‍යක්ෂකවරයාට බෙහෙවින් ස්තූතිවන්ත වෙනවා.. නැතිනම් මගේ මනසට පවා ඒ ඝෝෂාව දරන්නට අපහසු වී තිබූ නිසා.


දොඩම් ගොඩ සහ හිස බේරා ගැනීම


සිද්ධීන් ගොඩක් දොඩම් ගොඩ බදා ගත් අයුරෙන් වමාරන්නට යාමෙන්, ඉතා දුර්වල සංස්කරණයෙන් සහ ආධුනික කැමරාකරණයෙන් වෙහෙස වූ,  මා සැබවින්ම කලකිරිය යුත්තේ,  එක එක ජාතියේ හොඳ හොඳ චිත්‍රපට බලා මනස කුරුවල් කරගත් මා ගැනද, එසෙත් නැතිනම් නිර්මාණශීලිත්වය සැබවින්ම තිබියදී මූල්‍යමය හෝ වෙනත් බලපැම් වලින් මිරිකී හිතේ හැටියට දෙයක් කිරීමට ඉඩ සහ ඉස්පාසුවනොලැබෙන නිර්මාපකයින් ගැනද , එසෙත් නැතිනම් ඇත්තෙන්ම මේ හිඩැස් වලින් දුප්පත් සිනමාවක් අමාරුවෙන් ඇපෲව් කරන මගේ මවු රට ගැනදැයි මටම සිතා ගන්නට නොහැකි වුනා.


ගැලවුම්කරුවන් කිහිපදෙනෙක්


චිත්‍රපටයේ  ජීවමය ගුණය රකින්නට  සිය නොමඳ රංගන හැකියාව නොමසුරුව ප්‍රදානය කල දිල්හානී ඒකනායක , දුලීකා මාරපන, හේමසිරි ලියනගේ, තොරොම්බල් වෙලෙන්දාගේ චරිතය පණ පොවන නම නොදන් නළුවා සහ ජයනි සේනානායක ට මාගේ තුතිය. සැබවින්ම ඇ‍ඟෙන්ම රඟපානවා මා නම් දු‍ටුවේ ඔවුන්ම පමණකි.


ඉතිහාස ටොපිය


ප්‍රේක්ශකයාට ඉතිහාස කතාවක් නැමති ටොපිය දුන් පසු එහි රංගනය, කැමරාකරණය,ප්‍රබල රංගනය , සංස්කරණය මෙන්ම සිනමා ප්‍රකාශනය සහ ගලායාම ගැන කොහෙත්ම තකන්නේ නැතැයි මේ නිර්මාපකයන් උපකල්පනය කර ඇතිවාක්ම මෙනි. අනෙක් අතට බැලූ කල අපට වඩා දහස් ගණනක් හොඳ චිත්‍රපට නරඹා, චිත්‍රපට නිපදවා, නිසග හැකියා ඇති නිර්මාපකයින්ට මේ වෙලා ඇත්තේ අහවල් එකක්දැයි අපටම විමතියක් උපදී.


මෑත ඉතිහාසයෙන්


තවමත් මෑත ඉතිහාසය , සැබෑ විදනීය සිනමාපටයක් කියා දෙයක් නිපදවූයේ 'සිකුරු හතේ' තුලින්ම පමණකි යන විස්වාසය මා තුල පවතී. ඒ 2008හි බව මම සංවේගයෙන් සිහි කරන්නෙමි. මචං චිත්‍රපටය අමතක නොකරමි. එහෙත් ඒද සිකුරුහතේ තරම් නම් නොවේ. ආගන්තුකයා ද මා යම්තාක් දුරට කතා රසය අත්විඳි චිත්‍රපටයකි. 'ආකාස කුසුම්' අවාසනාවට මට මිස් වී ගියේය. ඒ නිසා ඒ ගැන නම් නොදනිමි.


කෝකද රහස?


පුරහඳ කලුවර, අස්වැසුම, පවුරු වලලු යුගය මම මහත් තෘප්තියෙන් සිහිකරමි. ගම්පෙරලිය , රේඛාව , දුහුල් මලක් , හඳයා මට සිහිපත් වේ. 1998 දී පමණ එකක් නෑර, සෙනසුරාදා රාත්‍රියට නැරඹූ, ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් අභිනන්දන සිනමා නිර්මාණ දැක්ම මා ලංකාවේ සිනමාව දු‍ටු පලමු ජනේලය විය.  එමෙන්ම lake house , memoirs of a geisha, big fish, forrest gump, apocalypto,lost in translation යනාදී නම් කියා ඉවරයක් කළ නොහැකි , මාහැඟි නිර්මාණ තුල ඔවුන් මිනිස්කම අභිබවා ගිය අධිමානසික මෙහෙයක් කලාවත්දැයි කුතුහලයෙන් තවමත් පසුවෙමි.


එහි තිබූ රූප රාමු උදෙසා මිලියන ගණන් වියදම් වී දැයි කුතුහලය මා සිත පෙලයි. මුදල් කෙල කෝටි ගණනක මිල අධික නිර්මාණත් නොවී , නැ‍ටුම් දර්ශන සහ සමූහ දර්ශන සඳහා වාර්තාගත වියදම් පොත් වල නොලියවා,  ස්වභාවික දර්ශන තල මත  , ටොපියකට වඩා දෙයක්, කොටින්ම අංග සම්පූර්ණ සමබල ආහාර වේලක්ම දෙන්නට ඔවුන් සමත් වූ  රහසට එක එක අහුකොන් මම හොයා ගන්නට වෙහෙසෙමි. ඉවසීම , සංයමය, කැපවීම, අධිෂ්ඨානය, කාලය ගැනීම, මූල්‍යමය නිදහස, දේශපාලනික බලපෑම්,සිතීමේ නිදහස.... මට මෙයාකාරයෙන් වචන කිහිපයක් ඔලුවට විත් එක මත එක හැප්පී නතර විනි.


ප.ලි.
මම ඔබට පොරොන්දුවක් වීමි. මේ ලිපිය මහින්දාගමනය වගේම වෙනු ඇතැයි ශපථ කලෙමි. එසේය. එක් අන්තයකින්  පටන් ගෙන අනෙක් අන්තයෙන් ඉවර කරන්නට , බ්ලොග් එකක් විතරක් ලියා පණ්ඩිතකම පෙන්වන මටද අයිතියක් තිබේ. එනිසා වයලන්ස් එකෙන් පටන් ගෙන දහම් සිසිලෙන් අප තෙමා ලූ මහින්දාගමනය ගැන සරලව පටන් ගෙන සීරියස් මූඩ් එකෙන් අහවර කළෙමි.